ئەم وانەیە کورتەی وانەی ١ تا ٢١ لە خۆ دەگرێت و بەمشێوە وانەی تایبەت بە پیتەکان کۆتایی پێدێت.
پیتەکانی زمانی سویدی:
بۆ فێر بوونی هەر زمانێک پێویستە پیتەکانی ئەو زمانە بناسین و فێری بین، بۆیە من لێرە لە پێش هەموو شتێک بە پێویستی دەزانم کە پیتەکانی زمانی سوئێدیتان پێ بڵێم. زمانی سوئێدی لە ٢٩ پیت پێک هاتووە. کە بریتین لە:
Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz Åå Ää Öö |
بۆ ئەوەی کە بە دروستی فێری دەربرینی ئەم پیتانە بن. سەیری ئەم ڤیدئۆیە بکەن و جەند جار لە گەڵ ڤیدۆکە دووپاتی کەنەوە.
پیتە دەنگدارەکان:
پیتە دەنگدارەکان لە زمانی سوئێدی ٩ دانەن کە بریتین لە:
دەنگدارە سەختەکان: A O U Å
دەنگدارە نەرمەکان: E I Y Ä Öئەو پیتانەش بە دوو شێوەی کورت و دریژ دێن.
پیتی A |
|||
Aی درێژ |
واتا |
A ی کورت |
واتا |
glas |
شووشە- لیوان |
glass |
بەستەنیی |
stad |
شار |
vatten |
ئاو |
dag |
رۆژ |
dagg |
شەونم |
vad |
چ |
kaffe |
قاوە |
mat |
خۆراک |
matt |
بێهێز |
tal |
ئاخافتن |
han |
ئەو(نێر) |
tak |
میچ |
tack |
سپاس |
lat |
تەمەڵ |
kan |
توانین |
ska |
بۆ سازکردنی داهاتوو |
hade |
هەیبوو |
har |
کرداری یارمەتی |
hall |
سالۆن |
بەراورد کردن: |
|||
درێژ A |
واتا |
کورت A |
واتا |
Glas |
بەستەنی |
glass |
بەستەنیی |
dag |
رۆژ |
dagg |
شەونم |
mat |
خۆراک |
matt |
بێهیز |
tak |
میچ |
tack |
سپاس |
hal |
خز |
haII |
سالۆن |
tal |
ئاخافتن |
taII |
سنەوبەر |
پیتی O: |
|||
Oی درێژ |
واتا |
O ی کورت |
واتا |
krona |
تاج |
hon |
ئەو (مێ) |
Sol |
خۆر |
moster |
پوور |
bo |
کولانە، سامان |
ost |
پهنییر |
Stor |
گەورە |
هوتێل |
|
bok |
کتێب |
ond |
ئازارخراپ، |
fot |
پێ |
bomull |
لۆکە |
bror |
برا |
fort |
خێرا |
God |
باش |
bonde |
جوتیار |
ro |
ئاسوودەیی |
tom |
خالیی |
Mot |
دژ |
kort |
کورت |
بەراورد کردن: |
|||
Oی درێژ |
واتا |
O ی کورت |
واتا |
krona |
تاج |
hon |
ئەو (مێ) |
bok |
کتێب |
ost |
پهنییر |
bror |
برا |
fort |
خێرا |
God |
باش |
tom |
خالیی |
ro |
ئاسوودەیی |
kort |
کورت |
پیتی U: |
|||
Uی درێژ |
واتا |
U ی کورت |
واتا |
fru |
خانم |
frukt |
میوە |
kul |
خۆش |
upp |
سەرەوە |
ut |
دەرەوە |
brunn |
بیری ئاو |
sur |
ترش |
lunch |
نانی نیوەڕۆ |
nu |
ئێستا |
under |
لە ژێر |
mus |
مشک |
buss |
ئۆتوبوس |
hur |
چۆن |
luft |
با |
tur |
گەشت |
tunn |
تەنک |
hus |
خانوو |
rum |
جێگا |
brun |
قاوەیی |
mun |
دەم |
بەراورد کردن: |
|||
Uی درێژ |
واتا |
U ی کورت |
واتا |
fru |
خانم |
frukt |
میوە |
brun |
قاوەیی |
brunn |
بیری ئاو |
ut |
دەرەوە |
upp |
سەرەوە |
nu |
ئێستا |
under |
لە ژێر |
hus |
خانوو |
buss |
ئۆتوبوس |
پیتی Å: |
|||
Åی درێژ |
واتا |
Åی کورت |
واتا |
år |
ساڵ |
gång |
باریکەڕێ |
måne |
مانگ |
mått |
پێوانە |
stå |
وانواندن |
lång |
درێژ |
mål |
ئامانج |
måste |
پێویست بوون |
gå |
پیادەرۆ |
sång |
گۆرانی |
tråd |
دەزوو |
ånga |
هەڵم |
båt |
بەلەم |
hålla |
گرتن |
tåg |
قەتار |
ålder |
تەمەن |
hål |
کون |
många |
زۆر |
våt |
تەڕ |
ånger |
پەشیمانی |
بەراورد کردن: |
|||
Åی درێژ |
واتا |
Åی کورت |
واتا |
gå |
پیادەرۆ |
gång |
باریکەڕێ |
år |
ساڵ |
sång |
گۆرانی |
Hål |
کون |
hålla |
گرتن |
måne |
مانگ |
många |
زۆر |
båt |
بەلەم |
mått |
پێوانە |
پیتی E: |
|||
Eی درێژ |
واتا |
Eی کورت |
واتا |
ser |
بینین |
en |
یەک |
ben |
لاق |
fem |
پێنج |
mer |
زیاتر |
ett |
یەک |
sen |
پاشان |
rem |
قایش |
te |
چا |
mest |
زیاترین |
ren |
خاوێن |
hem |
ماڵ |
paket |
پاکەت |
men |
بەڵام |
brev |
نامە |
hetta |
گەرما |
het |
داغ |
den |
ئەو |
det |
ئەو |
Igen |
دیسان |
بەراورد کردن: |
|||
Eی درێژ |
واتا |
Eی کورت |
واتا |
det |
ئەو |
den |
ئەو |
mer |
زیاتر |
men |
بەڵام |
ben |
لاق |
en |
یەک |
sen |
پاشان |
hem |
ماڵ |
het |
داغ |
hetta |
گەرما |
پیتی I: |
|||
Iی درێژ |
واتا |
Iی کورت |
واتا |
i |
لە، بە |
vinner |
بردنەوە |
vin |
شەڕاب |
finner |
دۆزینەوە |
fin |
جوان، باش |
viss |
دیاریکراو |
vis |
ژیر |
tigger |
سواڵ کردن |
bil |
ئۆتۆمبیل |
villa |
ڤیلا |
tiger |
بەبر |
hitter |
بینینهوه |
hit |
ئێره |
flicka |
کچ |
vila |
پشوو |
min |
هی من |
dit |
ئهوێ |
din |
هی تۆ |
bit |
بهش |
timme |
سهعات |
بەراورد کردن: |
|||
Iی درێژ |
واتا |
Iی کورت |
واتا |
vin |
شەڕاب |
vinner |
بردنەوە |
fin |
جوان، باش |
finner |
دۆزینەوە |
vis |
ژیر |
viss |
دیاریکراو |
tiger |
بەبر |
tigger |
سواڵ کردن |
vila |
پشوو |
villa |
ڤیلا |
پیتی Y: |
|||
Y ی درێژ |
واتا |
Y ی کورت |
واتا |
syr |
درووین |
synd |
گوناهـ |
tyg |
پهڕۆ |
trygg |
دڵنییا |
fyra |
چوار |
hytter |
مست ههڵسوڕاندن |
hyra |
کرێ |
tycker |
پێوابوون |
byte |
گۆڕینهوه |
lyssner |
گوێگرتن |
ny |
نوێ |
nyss |
ههر ئێستا |
yta |
ڕووبهر |
flytter |
گواستنهوه |
by |
گوند |
mycket |
زۆر |
flyter |
هاسان رۆیشتن |
syster |
خوشک |
fryser |
بهستن |
lyfter |
بهرزکردنهوه |
بەراورد کردن: |
|||
Y ی درێژ |
واتا |
Y ی کورت |
واتا |
syr |
درووین |
synd |
گوناهـ |
ny |
نوێ |
nyss |
ههر ئێستا |
tyg |
پهڕۆ |
trygg |
دڵنییا |
byte |
گۆڕینهوه |
hytter |
مست ههڵسوڕاندن |
flyter |
هاسان رۆیشتن |
flytter |
گواستنهوه |
پیتی Ä: |
|||
Ä ی درێژ |
واتا |
Ä ی کورت |
واتا |
här |
لێره |
ärr |
شوخت |
där |
لەوێ |
färja |
کهشتی |
bär |
بهر |
värre |
خراپتر |
järn |
ئاسن |
märker |
تێبینی کردن |
lära |
فێرکردن |
ärm |
قۆڵ |
väg |
ڕێگا |
vägg |
دیوار |
väl |
چاک، زۆر |
kväll |
ئێوارێ |
läser |
خوێندنهوه |
vän |
هاوڕێ |
näsa |
کهپو |
bäst |
باشترین |
tävlar |
پێشبڕکێ کردن |
nästa |
دوواتر |
بەراورد کردن: |
|||
Ä ی درێژ |
واتا |
Ä ی کورت |
واتا |
här |
لێره |
ärr |
شوخت |
järn |
ئاسن |
ärm |
قۆڵ |
näsa |
کهپو |
nästa |
دوواتر |
väg |
ڕێگا |
vägg |
دیوار |
väl |
چاک، زۆر |
kväll |
ئێوارێ |
پیتی ö: |
|||
ö ی درێژ |
واتا |
ö ی کورت |
واتا |
för |
زۆر |
förr |
جاران |
söt |
شیرین |
börjar |
دهست پێ کردن |
hör |
بیستن |
dörr |
دهرگا |
bröd |
نان |
större |
گهورهتر |
kör |
بهردهوام |
mörk |
تاریک |
nöt |
فهندوق |
lönn |
نهێنی |
stör |
بێزار کردن |
nödd |
ناچار |
öga |
چاو |
mjölk |
شیر |
öra |
گوێ |
fönster |
پهنجهره |
lön |
مووچه |
höst |
پائیز |
بەراورد کردن: |
|||
ö ی درێژ |
واتا |
ö ی کورت |
واتا |
för |
زۆر |
förr |
جاران |
stör |
بێزار کردن |
större |
گهورهتر |
nöt |
فهندوق |
nödd |
ناچار |
lön |
مووچه |
lönn |
نهێنی |
öga |
چاو |
höst |
پائیز |
بۆ فێربوونی زیاتر سەیری ئەم دوو ڤیدئۆیە بکەن و لە گەڵی دوو پاتی کەنەوە:
پیتە بێدەنگەکان لە زمانی سۆئێدی:
پیتە بێدەنگەکان لە زمانی سۆئێدی وەک زمانی ئینگلیسی وایە بە هەندێک جیاوازییەوە. کە لێرە باسی دەکەین.
ئەم پیتانە هەر وەک زمانی ئینگلیسی دێن بریتین لە:
B C D F G H K L M N P R S T V
تێبینی:
· Q هەر وەک K تەلەفوز دەکرێت و بۆ هەندێک ناوی تایبەت بەکار دەبرێ کە لە زمانی سویدی نییە و لە زمانەکانی تر هاتوەتە ئەم زمانە و لە زمانی مۆدێرنی سوید بە جێی KV دێت.
· W هەر وەک V تەلەفوز دەکرێت و بۆ هەندێک ناوی تایبەت بەکار دەبرێ کە لە زمانی سویدی نییە و لە زمانەکانی تر هاتوەتە سوید.
· پیتی Z وەک S تەلەفوز دەکرێت و پیتێک وەک "ز" ی کوردی لەم زمانەدا بوونی نییە.
· هەندێک پیتی تەرکیبی هەن وەک GN/ SK/KN/GN/ GJ/ DJ/ HJ/ LJ/RN/RT/RD/RSH/SH/ SKJ/ SJ/ STJ/ SCH/ sion/ tian/ TJ/ KJ/ هەریەک بە شێوەیەک تەلەفوز دەکرێن.
پیتە دووپاتەکان:
لە زمانی سۆئێدی ئەگەر پیتێکی دەنگدار پێش دوو دەنگداری وەک یەک (دووپاتە) بێت ئەو دەنگدارە کورت دەبێتەوە. هەر وەها لە بەر ئەوەی دەبڵ kk لە زمانی سۆئێدی نییە بە شێوەی ck دێت ئەویش هەر ئەم یاسایە دەیگرێتەوە و هەروەها mn .
وشە | واتا | وشە | واتا |
vägen | رێگا | väggen | دیوار |
fina | جوان | finna | دۆزینەوە |
dagen | رۆژ | daggen | شهونم |
mata | خۆراک پێدان | matta | فەڕش |
lila | وهنهوشهیی | lilla | بچووک |
hat | رق | hatt | کڵاو |
lam | لاواز | lamm | بەرخ |
mat | خۆراک | matt | بێهێز |
föl | جوانوو | föll | کەوت |
lok | لۆکۆمۆتیڤ | lock | لوول |
|
| välkomna | بهخێرهات |
لە زمانی سۆئێدی پیتە بێدەنگەکان ئەگەر پاش پیتە دەنگدارە کورتەکان بێن درێژ دەبنەوە. بۆ نموونە سەیری ئەم ڤیدئۆ بکەن. بەراورد pappa و mamma ی سۆئێدی لە گەڵ " papa” “ mama”"ی ئینگلیزی.
پیتی J :
J وەک J ئینگلیسی تەلەفوز ناکرێت وەک Y ئینگلیسی یان "ی" کوردی تەلەفوز دەکرێت، بێجگە لەو وشانەی کە لە زمانی فەرەنسیەوە هاتوەتە زمانی سویدی.
J ئەگەر دوای G,D,L,H بێت، دەبێتە هۆی بێدەنگ بوونی ئەم پیتانە. بە واتایەکی تر G,D,L,H ناخوێندرێنەوە.
پیت | واتا | پیت | واتا | پیت | واتا |
Ja | بهڵێ | Jourhavande | کێشکدار | gjorde | کردی |
jul | کریستمهس | JournalIst | ڕۆژنامهوان | djur | ئاژەڵ |
jag | من | jargong | پسپۆڕ | hjälp | یارمهتی |
jobb | کار |
|
| ljus | ڕووناک |
adjö | ماڵئاوا |
|
|
|
|
färja | کهشتی |
|
|
|
|
börjar | دهست پێ کردن |
|
|
|
|
nej | نهخێر |
|
|
|
|
säljer | فرۆشتن |
|
|
|
|
mjölk | شیر |
|
|
|
|
پیتی L:
L لە زمانی سویدی وەک L ی ئینگلیسی نییە و زۆر نزیکە لە "ل" ی کوردی نەک "ڵ" وەک وشەی "کل"
väl | باش |
mjölk | شیر |
lunch | نانی نیوەڕۆ |
telefon | تەلێفۆن |
tills | هەتا |
bil | ئۆتۆمبیل |
kalender | رۆژژمێر |
klar | ڕوون |
hall | ساڵۆن |
klocka | کاتژمێر |
پیتی R:
R لە زمانی سویدی حاڵەتێکی ئاهەنگینی هەیە.
وشە | واتا |
rum | ژوور |
bror | برا |
morgon | بەیانی |
bröd | نان |
har | کرداری یارمهتی |
krona | تاج |
لە هەندێک وشەداR ناخوێندرێتەوە بە تایبەت ئەو کاتانەی لە گەڵ n , d , t بە شێوەی rt / rd /rn دێت.
rn | rd | rt | |||
وشە | واتا | وشە | واتا | وشە | واتا |
Järn | ئاسن | bord | مێز | förort | پهراوێزی شار |
barn | منداڵ | gård | گۆڕەپان | svart | ڕەش |
torn | بورج | vård | چاوهدێریی | sport | وهرزش |
پیتی G :
پیتی G ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە سەختەکان (A O U Å) بێت
بە شێوەی )“ G”گ ( دەخوێندرێتەوە.
و ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە نەرمەکان(E I Y Ä Ö) بێت
بە شێوەی )“ J”یێ( دەخوێندرێتەوە.
A O U Å | E I Y Ä Ö | ||
پیت | واتا | پیت | واتا |
gata | شەقام | ge | پێشکهشکردن |
god | باش | gilla | لاپهسهندبوون |
gul | زەرد | gymnastik | ژمناستیک |
gå | به پێ ڕۆیین | gärna | بهخۆشییهوه |
|
| göra | کردن |
پیتی G ی پاش R و L بە شێوەی )“ J”یێ( دەخوێندرێتەوە.
پیت | واتا | پیت | واتا |
färg | ڕەنگ | älg | گاکێوی |
berg | چیا | helg | پشوو |
borg | قەڵا | svalg | گهروو |
märg | مۆخ | sälg | جۆرێک دارهبی |
torg | مەیدان | talg | دووگ |
NG و GN
NG ئەگەر پاش دەنگدارەکان بێت، لەم حاڵەتەدا N بەتاوای دەردەبڕین بەڵام G بە سووکی. بەڵام ئەگەر لە وشەیەک کە چەندین بڕگە (سیلاب) بێت NوG نابێ لێک جیا بکرێتەوە. بۆ نموونە: sång –en= sången
وشە | واتا |
lång | درێژ |
långa | (درێژ) |
sång | گۆرانی |
sången | (گۆرانی) |
ung | لاو |
unga | (لاو) |
ring | بازنه |
ringa | (بازنه) |
GN ئەگەر پاش دەنگدارەکان بێت، لەم حاڵەتەدا N بەتاوای دەردەبڕین بەڵام G بە سووکی.
وشە | واتا |
lugn | ئارام |
lugna | (ئارام) |
regn | باران |
regnet | (باران) |
ugn | تهندور |
ugnen | (تهندور) |
vagn | ڤاگۆن |
vagnen | (ڤاگۆن) |
"GN"
ئەگەر لە سەرەتای وشە بێت N وG بەتەواوی دەردەبڕدرێت.
وشە | واتا |
gnista | بریسک |
gnida | ساوین |
gnola | زهمزهمهکردن |
gnägga | حیلاندن |
پیتی K:
پیتی K ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە سەختەکان (A O U Å) بێت، بە شێوەی )“ K”ک ( دەخوێندرێتەوە.
و ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە نەرمەکان (E I Y Ä Ö) بێت، بە شێوەی "ش" دەخوێندرێتەوە.
A O U Å | E I Y Ä Ö | ||
وشە | واتا | وشە | واتا |
kan | توانین | kedja | زنجیر |
kopp | فنجان | kines | چینی |
kultur | کولتوور | kyss | ماچ |
kår | دهسته | kärlek | ئهڤین |
|
| köra | لێخوڕین |
KN :
لە زمانی سویدی KN بە پێچەوانەی زمانی ئینگلیزی هەر دووک پیتەکە واتە K و N دەخوێندێنەوە.
وشە | واتا |
knyta | گرێدان |
knäppa | شێت |
knappast | به ئاستهم |
knut | گرێ |
knacka | تهقتهق کردن |
SK:
پیتی SK ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە سەختەکان (A O U Å) بێت، بە شێوەی “ SK” دەخوێندرێتەوە.
و ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە نەرمەکان (E I Y Ä Ö) بێت، بە دوو شێوەی "ش" یان "خ ی نزیک بە ه " دەخوێندرێتەوە.
تێبینی: لە بەشی باکووری وڵاتی سوید SK پێش پیتە دەنگدارە زبرەکان بە شێوەی "ش" و بەڵام لە ناوەند و باشووری ئەم وڵاتە بەشێوەی " خ ی نزیک بە ه لە ناو قوڕگەوە بە نەرمی" دەردەبڕدرێت. کە لە نموونەکاندا جوان سەیری بکەن و لە گەڵی دووپاتی کەنەوە.
A O U Å | E I Y Ä Ö | ||
وشە | واتا | وشە | واتا |
ska | ئامرازی داهاتوو | sked | کهوچک |
sko | پێڵاو | skina | درهوشانهوه |
skulle | ئامرازی داهاتوو | skydda | پاراستن |
skål | کاسه | skära | داس |
| skön | جوان |
"KJ" ئەم دوو پیتەش پێکەوە دەنگی "ش" دەدەن. بۆ نمونە: kjol واتە دامهن، تهنووره
پیتی C :
پیتی C ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە سەختەکان (A O U Å) بێت، بە شێوەی “ K” دەخوێندرێتەوە.
و ئەگەر پێش پیتە دەنگدارە نەرمەکان (E I Y Ä Ö) بێت، بە شێوەی " S " دەخوێندرێتەوە.
A O U Å | E I Y Ä Ö | ||
وشە | واتا | وشە | واتا |
cancer | شێرپهنجه | cell | شانه، سلول |
campa | چادر ههڵدان | citron | لیمۆ |
cup | کاس، کاپ | cykel | پاسکیل |
CK: زۆربەی C یەکان لە گەڵ K دێت بە شێوەیCK و لە ناوەڕاستی وشەدا، کە لە وانەکانی پێشوودا باسمان کرد کە وەک KK لە گەڵیان دەجوڵێین و واتە تەنیا بە K دەخوێندرێتەوە.
وشە | واتا |
klockan | سهعات |
jack | درز |
flicka | کچ |
räcker | درێژ کردن |
skicka | ناردن |
CH : لە زمانی سویدی زۆر کەمە و زیاتر لە گەڵ S بە شێوەی SCH دێت. CH بۆ ناو و شوێنی تایبەت زیاتر بەکار دێت و CH بە چەندین شێواز دەردەبڕدرێت.
وشە | واتا |
Charm | مهکر |
champagne | شهمپهین |
Chans | شانس |
Chef | سهرۆک |
och | و |
touchar | بهرکهوتن |
chark | باستورمه |
Choklad | چوکلات |
TJ : پێکەوە "ش" دەخوێندرێنەوە:
وشە | واتا |
tjugo | بیست |
tjuv | دز |
tjata | چهنه لێدان |
tjack | موخهدهرات |
tjänstgöra | خزمهت کردن |
RS : پێکەوە "ش" دەخوێندرێنەوە:
وشە | واتا |
mors | سهلام |
orsak | هۆ |
kors | خاچ |
förstås | بێگومان |
värst | خراپترین |
färsk | تازه |
norsk | نهرویژی |
försök | ههوڵ |
ursäkta | ببوورە |
ئەگەر لە رستەیەک دا وشەیەک بە R کۆتایی بێت و وشەی دوای ئەو بە S دەست پێبکات ئەم یاسایە ئەویش دەگرێتەوە. بۆنموونە لە:
Var satt du?
Ursäkta, men du kommer för sent.
SJ : پێکەوە " خ ی نزیک بە ه لە ناو قوڕگەوە بە نەرمی " دەخوێندرێنەوە:
وشە | واتا |
sjuk | نەخۆش |
sju | حەوت |
sjal | شاڵ |
själ | روح |
själv | خۆی |
sjuder | بهکاوهخۆ کوڵاندن |
Sjunger | ئاواز خوێندن |
sjunker | نقوم بوون |
sch/skj/stj/sion/tion/
ئەم پیتانە لە بەشی باکووری وڵاتی سوید بە شێوەی "ش" بەڵام لە ناوەند و باشووری ئەم وڵاتە بەشێوەی " خ ی نزیک بە ه لە ناو قوڕگەوە بە نەرمی" دەردەبڕدرێت. لە نموونەکاندا جوان سەیری بکەن و لە گەڵی دووپاتی کەنەوە.
پیت | وشە | واتا |
sch
| Dusch | دووش |
galosch | کهوشی لاستیکی | |
schal | شاڵ | |
schah | شا | |
schas | بۆ دەنگدانی ئاژەڵ | |
rutschar | خلیسکاندن | |
skj | Skjorta | کراس |
Skjul | هۆدهی زهخیره | |
skjuter | خستنهدوا | |
skjuts | سواربوون | |
stj | stjärna | ئهستێره |
stjärt | کوون | |
stjälk | لاسک | |
stjäl | دزین | |
sion | division | دابەش |
vision | دیدی دوور | |
permission | مۆڵهت | |
tion | station | وێستگا |
Auktion | ههڕاج | |
emigration | کۆچکردن |
پیتی X:
وشە | واتا |
oxen | گا |
taxi | تاکسی |
sextio | شهست |
max | زۆرترین |
växer | گهشه کردن |
ده ست خوشبیت
سوپاس دکم